ترخیص کار گمرک کیست؟ چرا استفاده از خدمات آن ضرورت دارد؟
کالاهای وارداتی که به کشور وارد میشوند، در ابتدا باید از اداره گمرک بگذرند تا به دست صاحبان خود برسند. خروج کالا از گمرک، بخش مهمی از فرایند واردات کالا و صادرات است. سرعت در فرایند ترخیص کالا، یکی از نگرانیهای اصلی تجار است چرا که این مرحله میتواند بهعنوان گلوگاه در جریان واردات کالاها عمل کند و منجر به تأخیر در واردات و افزایش هزینهها شود. برای تسریع در خارجکردن کالا از گمرک، واردکنندگان میتوانند با افراد متخصص در این زمینه، همکاری کنند. این افراد که ترخیص کار گمرک نامیده میشوند، با تخصص و تجربه لازم در مورد قوانین و مقررات گمرکی، میتوانند به بازرگانان کمک کنند تا کالاهای خود را در کمترین زمان ممکن از گمرک ترخیص کرده و مانع از تحمیل هزینههای اضافی (جریمه، اجاره انبار و…) به صاحب کالا شوند. در واقع استفاده از خدمات ترخیص کار گمرک باعث کاهش ریسک و افزایش اطمینان در فرایند ترخیص کالا میشود.
ترخیصکار کیست؟
ترخیص کار گمرک، حلقه اتصال بین تاجر و فرایندهای گمرکی است. این افراد با تخصص و تجربه خود، با نمایندگی از واردکننده یا صادرکننده، تمام مراحل ترخیص کالا را انجام میدهند. ترخیص کار گمرک با آشنایی کامل با قوانین و مقررات گمرکی، تمام مراحل ترخیص کالا را از ثبت سفارش گرفته تا اخذ مجوزهای لازم و پرداخت عوارض و حقوق گمرکی انجام میدهد. این مراحل شامل تکمیل فرمهای گمرکی، ارائه مدارک موردنیاز، انجام مذاکرات با گمرک، پیگیری مراحل ترخیص و نهایتاً دریافت کالا از انبار گمرک میشود. بهنوعی، ترخیصکار در حکم وکیل صاحب کالا عمل میکند و با ارائه اسناد و مدارک مربوطه به گمرک، کالا را بهصورت قانونی و اصولی ترخیص مینماید.
ویژگیهای ترخیص کار گمرک
ترخیص کاران مسئولیت سنگینی بر عهده دارند، زیرا هم باید منافع صاحبان کالا را تأمین کنند و هم قوانین و مقررات گمرکی را رعایت نمایند. این دوگانگی در مسئولیتها، ترخیصکاران را در موقعیتهای حساس و چالشبرانگیزی قرار میدهد که نیازمند ویژگیهای خاصی در این است. از جمله این ویژگیها:
- آشنایی با قوانین و مقررات گمرکی
- تسلط بر مستندات، مدارک و روند ترخیص
- دارای مجوز فعالیت معتبر از سازمان گمرک کشور
- مذاکره و ارتباط مؤثر با مسئولان گمرک
- تخصص در محاسبات مالیات و عوارض
- انعطافپذیری و حل مسئله
وظایف ترخیصکار
گمرک بهعنوان یکی از اصلیترین نهادهای مرتبط با تجارت، نقش حساس و مهمی در تسهیل و تنظیم جریان کالاهای وارداتی و صادراتی ایفا میکند. در این میان، ترخیص کار گمرک بهعنوان یکی از مهمترین متصدیان این فرایند، وظایف و مسئولیتهای کلیدی بر عهده دارد. انجام بهموقع و درست این وظایف میتواند تأثیر مستقیم در تسریع فرایند ترخیص کالا و جلوگیری از تأخیرهای احتمالی داشته باشد. به طور خلاصه این وظایف عبارتاند از:
- انجام کلیه امور مربوط به ترخیص کالا از گمرک و دریافت قبض انبار بر اساس مدارک حمل بار
- تعیین تعرفه گمرکی صحیح برای کالا باتوجه به نوع، کشور مبدأ، ارزش و سایر مشخصات آن
- محاسبه دقیق میزان حقوق گمرکی، عوارض و وجوهی که باید به گمرک پرداخت شود
- تهیه و ارائه اظهارنامه گمرکی دقیق و کامل برای کالا
- پیگیری تشریفات گمرکی و رفع هرگونه مشکل در فرایند ترخیص
- دریافت مجوزهای لازم برای صادرات و واردات از ارگانهای مختلف
- جمعآوری و ارائه مدارک ترخیص کالا از قبیل پکینگ لیست، گواهی بازرسی و بارنامه
- مشاوره به صاحب کالا در خصوص ارزش گمرکی و تعرفههای مربوط
- آگاهی از آخرین قوانین و بخشنامههای گمرکی و بهروز نگهداشتن اطلاعات خود
تفاوت بین ترخیص کار گمرک و شرکت ترخیص کالا
بسیاری از صاحبان کالا هنگام ترخیص محمولههای خود از گمرک نمیدانند که بهتر است با یک ترخیصکار گمرک همکاری کنند یا کار را به یک شرکت ترخیص کالا بسپارند. در ادامه تفاوت این دو را بررسی میکنیم تا انتخاب درستتری داشته باشید.
ترخیص کار گمرک (شخص حقیقی)
ترخیص کار گمرک فردی است که بهصورت مستقل و با داشتن کارت حقالعملکاری یا وکالت از صاحب کالا، امور گمرکی را انجام میدهد. این فرد معمولاً دارای مجوز رسمی از گمرک بوده و مسئولیت پیگیری مستقیم مراحل ترخیص، تنظیم و ارائه اسناد و رفع اختلافات احتمالی را بر عهده دارد. همکاری با ترخیصکاران حقیقی معمولاً بهصورت پروژهای یا قراردادی و برای چند شرکت یا فرد مختلف انجام میشود.
شرکت ترخیص کالا (شخص حقوقی)
شرکت ترخیص، شخصیتی حقوقی است که به شکل رسمی ثبت شده و با در اختیار داشتن چند ترخیص کار گمرک، خدمات تخصصی و سازمانیافتهتری ارائه میدهد. این شرکتها معمولاً مجوزهای لازم را دارند و علاوه بر ترخیص کالا، در زمینههایی مانند مشاوره گمرکی، امور حملونقل، لجستیک و پیگیریهای حقوقی نیز فعالیت میکنند. قرارداد با شرکت ترخیص معمولاً رسمی و بلندمدت است و خدمات توسط تیمی از کارشناسان انجام میشود.
نتیجهگیری: اگر حجم یا ارزش کالای شما محدود است و به دنبال صرفهجویی در زمان و هزینه هستید، همکاری با یک ترخیصکار گمرک بهصورت شخصی گزینه مناسبی است. اما در پروژههای بزرگتر، چندمرحلهای یا زمانی که نیاز به خدمات پشتیبانی و ضمانت رسمی دارید، شرکت ترخیص کالا انتخاب حرفهایتر و مطمئنتری خواهد بود.
انواع همکاری با ترخیص کار گمرک
بهطور کلی، همکاری با ترخیصکار گمرک یا شرکتهای فعال در این حوزه به دو روش اصلی انجام میشود که بسته به شرایط صاحب کالا و نوع قرارداد، فرآیند ترخیص متفاوت خواهد بود.
ترخیص کارمزدی
در این روش، صاحب کالا باید دارای کارت بازرگانی بوده، ثبت سفارش خود را انجام داده، امور بانکی مرتبط را تکمیل کرده و کالای خریداریشده را تا یکی از بنادر کشور حمل کرده باشد. در این حالت، او تنها برای انجام مراحل گمرکی از یک ترخیصکار گمرک یا شرکت ترخیص کمک میگیرد. مبلغ کارمزد بهصورت توافقی بین صاحب کالا و ترخیصکار تعیین میشود و تمام هزینههای جاری گمرکی بر عهده صاحب کالا است. این روش برای افرادی مناسب است که تجربه کافی در تجارت دارند و صرفاً به یک متخصص برای انجام مراحل اداری و گمرکی نیاز دارند.
ترخیص پیمانکاری (فیکس)
در روش پیمانکاری، صاحب کالا تمامی مراحل ترخیص را به یک شرکت ترخیصکار گمرک واگذار میکند. شرکت پیمانکار معمولاً خود دارای کارت بازرگانی است و میتواند از زمان تحویل کالا در بندر تا رساندن آن به انبار صاحب کالا، تمام مراحل را مدیریت کند. در این حالت، شرکت پس از برآورد هزینهها، مبلغ کل پروژه را اعلام کرده و پرداخت تمامی هزینهها (از جمله حقوق و عوارض گمرکی، مجوزها، حملونقل و…) بر عهده خود شرکت است. این روش برای صاحبان کالا یا شرکتهایی مناسب است که میخواهند بدون درگیری در جزئیات گمرکی، ترخیص کالا را به شکل کامل و حرفهای انجام دهند.
کدام روش ترخیص برای صاحب کالا مناسبتر است؟
در میان روشهای مختلف، معمولاً ترخیص به شیوه پیمانکاری (فیکس) بهصرفهتر و مطمئنتر از سایر روشهاست. در این حالت، اگر همکاری با یک ترخیصکار گمرک معتبر و دارای مجوز رسمی انجام شود و قرارداد بین صاحب کالا و شرکت پیمانکار با مفاد دقیق و شفاف تنظیم گردد، شرکت ترخیصکار از همان ابتدا مراحل مهمی مانند اخذ مجوز ثبت سفارش را برعهده میگیرد. از آنجا که تعهدات دو طرف در قرارداد مشخص است و مجوزهای لازم پیش از حرکت محموله دریافت میشود، مسئولیتهایی مانند نوسان قیمتها، تأخیرهای احتمالی، دموراژ کشتی و سایر هزینههای جانبی برعهده شرکت ترخیصکار گمرک خواهد بود. به همین دلیل، این شیوه ترخیص معمولاً با ریسک مالی کمتر، شفافیت بیشتر و اطمینان بالاتری برای صاحب کالا همراه است.
مزایای همکاری با ترخیصکار
ترخیص کاران گمرکی افرادی متخصص و باتجربه هستند که میتوانند فرایند ترخیص کالا از گمرک را بهسادگی و سرعت انجام دهند. این افراد با آشنایی کامل نسبت به قوانین و رویههای گمرکی، میتوانند کالا را در سریعترین زمان ممکن و با کمترین هزینه ترخیص کنند. همچنین، ترخیصکاران حرفهای با شناخت دقیق از مقررات گمرکی، میتوانند ریسکهای مرتبط با فرایند ترخیص را به میزان قابلملاحظهای کاهش دهند که به معنای کاهش احتمال بروز خطاها، جریمهها و تأخیرهای گمرکی است که میتواند برای بازرگانان هزینههای سنگینی در پی داشته باشد.
مراحل ترخیص کالا توسط ترخیصکار گمرک
فرآیند ترخیص کالا از گمرک دارای مراحل متعددی است که هر یک نیازمند دقت، دانش گمرکی و هماهنگی دقیق بین صاحب کالا و ترخیص کار گمرک است. در ادامه، مراحل اصلی ترخیص کالا را مرور میکنیم:
بررسی ممنوعیت واردات کالا
در نخستین گام، ترخیصکار گمرک موظف است وضعیت قانونی کالای مورد نظر را بررسی کند تا مشخص شود واردات آن مجاز است یا خیر. برای این کار، معمولاً از صاحب کالا کد تعرفه یا HS Code درخواست میشود. در صورتی که صاحب کالا از این کد اطلاعی نداشته باشد، ترخیصکار میتواند آن را از روی مشخصات فنی یا اسناد خرید پیدا کند. سپس با دریافت مدارک اولیه مانند پکینگ لیست و فاکتور خرید (Invoice) روند بررسی و دریافت مجوزهای لازم آغاز میشود. اگر واردات کالا آزاد باشد، مراحل بعدی ترخیص آغاز میگردد.
دریافت مجوز واردات از وزارت بازرگانی
در این مرحله، ترخیصکار گمرک پیشفاکتور مربوط به کالا را در سامانه جامع تجارت (ntsw.ir) ثبت کرده و از طریق کارت بازرگانی صاحب کالا یا شرکت واردکننده، مجوز بازرگانی لازم را دریافت میکند. پس از تأیید مجوز، پرونده برای ادامه مراحل آماده میشود.
صدور بارنامه
بارنامه یکی از اسناد مهم در فرآیند ترخیص کالا است که مالکیت کالا و مسیر حمل آن را مشخص میکند. پس از تأیید مشخصات بار، شرکت حملونقل یا کشتیرانی اقدام به صدور بارنامه کرده و آن را به ترخیصکار گمرک ارسال میکند تا روند ترخیص ادامه یابد.
صدور قبض انبار
پس از ورود کالا به گمرک، لازم است کالا در انبار گمرک تخلیه و ثبت شود. در این مرحله، قبض انبار صادر میگردد که حاوی اطلاعاتی مانند نام مالک کالا، نوع و وزن کالا، نوع بستهبندی، تعداد اقلام و تاریخ دقیق تخلیه است. در صورتی که کالا با کانتینر حمل شده باشد، در محوطه کانتینری تخلیه میشود و در غیر این صورت به انبار گمرک منتقل خواهد شد.
تنظیم اظهارنامه گمرکی و دریافت کد کوتاژ
در این گام، ترخیصکار گمرک با ورود به سامانه گمرک، اظهارنامهای متناسب با مشخصات کالا ثبت میکند. پس از ارسال اظهارنامه، کد کوتاژ برای پرونده صادر میشود. سپس با پرداخت هزینههای گمرکی، کالا توسط ارزیاب گمرک و نماینده شرکت ترخیص بررسی میگردد تا ارزش، تعرفه و صحت اطلاعات تأیید شود.
اخذ مجوزهای تکمیلی
پس از ثبت اظهارنامه و دریافت کوتاژ، بسته به نوع کالا، مجوزهای مختلفی باید از سازمانهای مرتبط دریافت شود. برخی از این مجوزها شامل مجوز استاندارد، بهداشت، قرنطینه، محیط زیست، تعیین ماهیت و در موارد خاص وزارت دفاع است. ترخیصکار گمرک وظیفه دارد تمامی این مجوزها را پیش از ترخیص نهایی دریافت کند.
بارگیری و صدور مجوز خروج کالا
پس از تأیید نهایی توسط کارشناسان گمرک و پرداخت تمامی هزینههای انبارداری و عوارض، مجوز بارگیری صادر میشود. در این مرحله، کالا از انبار گمرک بارگیری و به سمت درب خروج ارسال میشود. کارشناس مستقر در درب خروج تمامی اطلاعات اظهارنامه را تطبیق داده و پس از تأیید، مجوز خروج نهایی را صادر میکند.
حمل کالا به انبار مقصد
در آخرین مرحله، کالا توسط کامیونهای مورد اعتماد ترخیصکار گمرک بارگیری و به مقصد نهایی حمل میشود. برای این مسیر، بارنامه بینشهری صادر و کالا بیمه میشود. معمولاً طی ۲۴ تا ۷۲ ساعت پس از خروج از گمرک، کالا در انبار معرفیشده توسط صاحب کالا تحویل داده میشود.
چرا در پروسه واردات کالا به ترخیصکار نیاز است؟
ترخیص کالا از گمرک، فرایندی پیچیده و تخصصی است که نیاز به شناخت کامل از قوانین و مقررات گمرکی دارد. این فرایند مراحل مختلفی دارد که اگر تاجر با آن آشنایی کافی نداشته باشد، میتواند به فرایندی دشوار و زمانبر تبدیل شود. عدم آشنایی با این مراحل میتواند باعث راکد ماندن سرمایه تاجر و ایجاد ضررهای مالی شود.
همکاری با ترخیص کار گمرک، فرایند ترخیص را تسریع میبخشد. این افراد با آگاهی کامل از قوانین و رویههای گمرکی، میتوانند مراحل را بهسرعت و بدون مشکل پیش ببرند؛ بنابراین، کالاها در کمترین زمان ممکن، آزاد و به دست مشتریان خواهند رسید.
همچنین، ترخیصکاران گمرکی، با برخورداری از تجربه و ارتباطات مناسب با مسئولان گمرک، میتوانند از راهکارهای قانونی برای کاهش هزینههای ترخیص استفاده کنند. این موضوع به معنای صرفهجویی قابلتوجه در هزینههای کسبوکار خواهد بود. علاوه بر این، بهکارگیری یک ترخیصکار حرفهای، از بروز خطاها و اشتباهات احتمالی در انجام مراحل ترخیص جلوگیری کرده و مانع از وقوع جریمهها و تأخیرهای ناخواسته میشود. به همین دلیل، بیشتر تجار و بازرگانان ترجیح میدهند که مراحل ترخیص کالا از گمرک را توسط ترخیصکاران حرفهای یا شرکتهای ارائهدهنده خدمات ترخیص کالا انجام دهند.
درآمد و حقوق ترخیص کار گمرک چقدر است؟
میزان درآمد یک ترخیص کار گمرک به عوامل مختلفی مانند سابقه کاری، نوع و ارزش کالاهای ترخیصی و حجم پروندههای کاری بستگی دارد. معمولاً ترخیصکاران دستمزد خود را بهصورت پروژهای یا بر اساس توافق مالی با شرکتهای بازرگانی دریافت میکنند. بهطور میانگین، درآمد ماهانه ترخیصکاران گمرک بین ۳۰ تا ۷۰ میلیون تومان متغیر است، اما افرادی که بهصورت حرفهای فعالیت کرده و علاوه بر ترخیص، خدمات تخصصیتری مانند مشاوره گمرکی، بررسی اسناد و پیگیریهای قانونی ارائه میدهند، میتوانند درآمد خود را بهمراتب افزایش دهند. مدیریت دقیق امور و داشتن ارتباطات قوی در گمرک نیز از عواملی است که به ارتقای سطح حقوق ترخیصکار گمرک کمک میکند.
ترخیص کالا با استفاده از ترخیصکاران حرفهای
در فرایند واردات کالا، ترخیص کالا از گمرک یکی از مهمترین و حساسترین مراحل به شمار میرود. این مرحله نهتنها از نظر زمانی اهمیت بالایی دارد، بلکه در صورت عدم رعایت قوانین و مقررات گمرکی میتواند هزینههای گزافی را نیز به واردکننده تحمیل کند؛ بنابراین، استفاده از خدمات شرکتهای معتبر و استفاده از یک ترخیصکار حرفهای میتواند نقش مؤثری در تسریع و تضمین موفقیت در این مرحله ایفا کند.
یکی از این شرکتهای معتبر، پست بینالمللی سپکس است که با آشنایی کامل با قوانین و مقررات گمرکی و همچنین ارتباطات نزدیک با مراجع ذیربط، میتواند کار ترخیص را بدون ریسک و با سرعت بالا انجام دهد. اگر قصد واردات کالا دارید، بهطورقطع استفاده از خدمات ما، میتواند گام مؤثری در جهت واردات و ترخیص موفقیتآمیز کالای شما باشد.
سؤالات متداول
ترخیص کاران گمرکی باید دارای مجوز و مدارک لازم برای فعالیت در این زمینه باشند. آشنایی کامل با قوانین و مقررات گمرکی و داشتن روابط مناسب از دیگر شرایط مهم است.
برای انتخاب یک ترخیصکار میتوان به سابقه کاری و تجربه، شهرت و اعتبار و همچنین نظرات و بازخوردهای سایر مشتریان توجه کرد.
با استفاده از یک ترخیصکار حرفهای میتوان اطمینان داشت که هزینهها و زمان ترخیص کالا کاهش پیدا خواهد کرد. همچنین قوانین گمرکی رعایت میشود و در ادامه کار مشکلی از این بابت پیش نخواهد آمد.
حقالعملکاری به فردی اطلاق میشود که به نیابت از صاحب کالا یا بازرگان، مسئول انجام مبادلات تجاری و گمرکی و ترخیص کالا است. او در ازای خدماتی که ارائه میدهد، دستمزد (حقالعمل) دریافت میکند.
