منو
منو
ورود کالا به کشور، مرحله‌ای حساس و مهم در فرایند واردات است که به نام “ترخیص کالا از گمرک” شناخته می‌شود. ترخیص کالا به فرآیندی اطلاق می‌شود که طی آن کالاهای وارداتی پس از انجام تشریفات گمرکی از محل گمرک خارج و به مقصد نهایی ارسال می‌شوند.
در طول فرایند ترخیص، کالاهای وارداتی باید ابتدا تشریفات گمرکی را طی کنند. این شامل ارائه اظهارنامه، بررسی مدارک، و محاسبه حقوق و عوارض گمرکی است. پس از انجام این مراحل، کالا از محل گمرک خارج شده و به مقصد نهایی ارسال می‌گردد. آشنایی با مجوزهای ضروری، مدارک موردنیاز و اصطلاحات خاص گمرکی از جمله مهارت‌های لازم برای انجام موفق این فرایند به شمار می‌آیند. اصطلاحات گمرکی طیف وسیعی از واژگان را در بر می‌گیرند که هر تاجر یا بازرگانی باید با آنها آشنا باشد. این اصطلاحات شامل:
آگاهی از چگونگی این فرایند و اصطلاحات مربوطه می‌تواند به فعالان اقتصادی در انجام امور بازرگانی کمک شایانی نماید چرا که اصطلاحات مربوط به ترخیص کالا در گمرک‌های سراسر جهان تقریباً مشابه هستند؛ بنابراین، آشنایی با اصطلاحات رایج در این حوزه یکی از مهم‌ترین اصول اولیه برای فعالان عرصه واردات و صادرات کالاهاست.
هر تاجر و بازرگان فعال در تجارت بین‌المللی باید با اصطلاحات و مفاهیم مربوط به امور گمرکی و فرایند ترخیص کالا آشنایی داشته باشد. این آشنایی نه‌تنها برای برقراری ارتباط مؤثر با سایر همتایان تجاری آنها ضروری است، بلکه به انجام هرچه بهتر و سریع‌تر معاملات بین‌المللی و واردات و ترخیص کالا نیز کمک خواهد کرد.
همان‌طور که ابتدای بحث گفته شد، این واژگان و اصطلاحات، مورد توافق تمام کشورهای درگیر در تجارت بین‌الملل هستند و آشنایی با آنها به برقراری ارتباط مؤثرتر و توسعه فعالیت‌های بازرگانان کمک می‌کند. زیرا این اصطلاحات در مکاتبات خارجی، مذاکرات تجاری و قراردادهای بین‌المللی به طور گسترده مورداستفاده قرار می‌گیرند. در نتیجه، عدم تسلط بر این واژگان تخصصی می‌تواند چالش‌هایی را در فعالیت‌های حرفه‌ای بازرگانان و ترخیص کالاهای وارداتی ایجاد کند. هر واردکننده موفقی باید با این اصطلاحات رایج در ترخیص کالا آشنا باشد.
یک سند مهم و کلیدی در فرایند حمل کالاست. این سند به‌عنوان مدرک اثبات انجام عملیات حمل و همچنین شناسنامه مالکیت کالا عمل می‌کند. بارنامه، قابلیت معامله نیز دارد و می‌تواند در معاملات مربوط به کالا مورداستفاده قرار گیرد.
اطلاعات درج شده در بارنامه، از جمله نشانی و مشخصات فرستنده و گیرنده، تعداد و ویژگی‌های بسته‌های حامل کالا، محل بارگیری و مقصد، شماره و مشخصات وسیله حمل و تاریخ صدور بارنامه، باید کاملاً با اطلاعات اظهارنامه گمرکی منطبق باشد.
این سند توسط فروشنده جهت اطلاع خریدار از نوع بسته‌بندی کالا صادر می‌شود. در پکینگ لیست، مشخصات ظاهری و محتویات هر بسته به طور دقیق ذکر می‌شود و در صورت تنوع بسته‌ها، لازم است برای هر کدام فهرست مشخصی تنظیم شود. این سند علاوه بر گمرک، توسط شرکت‌های بازرسی و ترخیص کالا نیز مورد بررسی و استفاده قرار می‌گیرد.
در پکینگ لیست موارد متعددی قید می‌شود، از جمله: شماره ردیف، نام و نشانی کامل فروشنده و تحویل‌گیرنده، کشور و محل بارگیری و تخلیه کالا، شماره LC (در صورت استفاده)، شماره و تاریخ صدور فاکتور، شیوه پرداخت، شماره قرارداد، شماره کانتینر، جزئیات کالا، تعداد، شماره/علامت بسته‌ها، وزن خالص و ناخالص، ابعاد و مشخصات فنی کالا.
صحت در درج این اطلاعات در پکینگ لیست امری بسیار مهم است، زیرا هرگونه اشتباه یا ابهام می‌تواند منجر به تأخیر و مشکل در ترخیص کالا شود. همچنین، این سند باید با سایر مدارک حمل‌ونقل مطابقت داشته باشد.
گواهی بیمه، سندی است که پوشش بیمه‌ای برای کالای وارداتی را به اثبات می‌رساند. این گواهی، توسط شرکت‌های بیمه داخلی یا خارجی صادر می‌شوند و معمولاً قابلیت انتقال به دیگران را ندارند. این پوشش بیمه‌ای، به‌عنوان ضمانتی برای تأمین امنیت بار و ایمنی کالا در برابر ریسک‌های احتمالی در طول مسیر حمل‌ونقل محسوب می‌شود.
اظهارنامه گمرکی گویای هویت کالا، شخص واردکننده/صادرکننده و مشخصات محصول است. این اطلاعات در سامانه مربوطه به گمرک ارائه می‌شود تا بررسی و تأیید گردد. پس از آن، گمرک اجازه ترخیص بار را صادر خواهد کرد. نکته حائز اهمیت این است که همه کالاهای وارداتی یا صادراتی باید اظهارنامه گمرکی داشته باشند. مسئولیت صحت اطلاعات ثبت شده در این اظهارنامه نیز بر عهده فرد است.
در این اظهارنامه برخلاف اظهارنامه گمرکی، متمرکز بر مبدأ و احراز منشأ کالاهای وارداتی کالاست. در اظهارنامه مبدأ، واردکننده یا صادرکننده موظف است درباره مبدأ کالای موردنظر توضیح دهد. این سند می‌تواند فاکتور خرید، یا هر برگه دیگری باشد که اطلاعات مربوط به منشأ کالا را در برداشته باشد. این معرفی‌نامه مبدأ باید توسط صادرکننده یا واردکننده به گمرک ارائه شود. گمرک با بررسی این اظهارنامه، اطلاعات مربوط به منشأ کالا را تأیید خواهد کرد.
سندی است که در آن جزئیات توافق‌های فروش کالا بین خریدار و فروشنده ثبت می‌شود. این سند، اطلاعات مهمی همچون شماره و تاریخ قرارداد، شرایط فروش، مشخصات کالا، سفارش خریدار، نحوه حمل‌ونقل، جزئیات کالا، شرایط پرداخت هزینه‌ها، نوع بسته‌بندی و مشخصات بانکی خریدار و فروشنده را در خود دارد.
این سند، در مراحل مختلف ترخیص کالا از گمرک برای بازرسی و ارزیابی ارائه می‌شود. به‌عبارت‌دیگر، پیش‌فاکتور نقشه مسیر تجاری را ترسیم می‌کند و به مرجع گمرکی کمک می‌کند تا بتواند کالا را به‌درستی ارزیابی و ترخیص نماید.
بعد از طی مراحل ترخیص کالا از گمرک و دریافت پروانه سبز گمرکی، مرحله بعدی خروج کالا از محوطه انبار گمرک است. در این مرحله، از طرف انباردار به صاحب کالا یا نماینده قانونی او، سندی صادر می‌شود که به آن “بیجک” یا “اجازه خروج” می‌گویند.
بیجک یا اجازه خروج، یک سند مهم و ضروری است که بدون آن امکان خارج‌کردن کالا از محوطه گمرک وجود ندارد. این سند به‌عنوان مدرک و مجوز خروج کالا از انبار گمرک عمل می‌کند. در بیجک، اطلاعاتی مانند مشخصات کالا، شماره پروانه سبز گمرکی، نام شرکت/ فرد صاحب کالا، تاریخ صدور و سایر جزئیات لازم درج می‌شود. انباردار با صدور این سند، اجازه خروج کالا از انبار را به صاحب کالا می‌دهد.
به مبالغی اطلاق می‌شوند که در جریان واردات و صادرات کالا باید به گمرک پرداخت شوند. بدون پرداخت این هزینه‌ها، امکان انجام مراحل ترخیص کالا وجود نخواهد داشت. اگر این مبالغ را به‌موقع و پیش از شروع تشریفات گمرکی پرداخت کنید، می‌توانید مراحل ترخیص کالا را در سریع‌ترین زمان طی نمایید. این‌گونه تعرفه‌ها بر اساس ارزش کالا تعیین می‌شوند و می‌توانید با آگاهی از ارزش کالا، مقدار تقریبی این هزینه‌ها را برآورد نمایید. لازم به ذکر است که حقوق و عوارض گمرکی به‌نوعی مالیات غیرمستقیم نیز محسوب می‌شوند.
HS Code (Harmonized System Code) یک چارچوب استاندارد کدگذاری بین‌المللی است که به‌منظور طبقه‌بندی و شناسایی کالاها مورداستفاده قرار می‌گیرد. این کد ۸ رقمی به هر محصول وارداتی و صادراتی اختصاص داده می‌شود. با استفاده از این کدها، کشورها می‌توانند بر ورود و خروج کالاها نظارت داشته و حقوق گمرکی را به‌درستی دریافت نمایند. HS Code ابزاری ضروری برای شناسایی و کنترل جریان کالاها در سطح بین‌المللی و آمارگیری دقیق و کسب اطلاعات درست است.
سود بازرگانی، مبلغی است که در فرایند واردات کالا، علاوه بر حقوق و عوارض گمرکی، دریافت می‌شود. این سود بیشتر به‌منظور حمایت از تولیدات داخلی در نظر گرفته شده است. به‌این‌ترتیب، هم منافع تولیدکنندگان داخلی تأمین می‌شود و هم امکان واردات کالاها به کشور و تنظیم بازار واردات فراهم می‌آید. هرساله، میزان این سود بازرگانی بر اساس مصوبات جدید ممکن است تغییر کند. اما این سود لزوماً شامل تمام انواع کالاها، از جمله کالاهای صادراتی، نمی‌شود.
در زمینه واردات و صادرات کالا، فعالان این حوزه با طیف گسترده‌ای از مفاهیم و اصطلاحات رایج مواجه هستند که در طول فرایند خرید، حمل، انتقال و ترخیص کالا از گمرک مورداستفاده قرار می‌گیرند که در اینجا به تعدادی از آنها اشاره و در مورد آنها توضیح داده شد. سایر اصطلاحات مهم در ترخیص کالا که می‌توان به آنها اشاره کرد: مانیفست، درب خروج گمرک، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، بارگیری، شماره کوتاژ، گواهی آنالیز، قبض انبار، ارزش گمرکی کالا، کالای متروکه، کالای مرجوعی، بارنامه فیات و بارنامه تمیز، اعلامیه ارز، ترانشیپ، تعهد ترانزیت، کابوتاژ، حق‌العمل‌کاری گمرکی و…
همان‌طور که می‌دانید، ترخیص کالا از گمرک نیز همانند سایر بخش‌های تجارت بین‌المللی، نیازمند آگاهی و اطلاعات کافی است. آشنایی با مفاهیم بنیادی در این زمینه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و عدم تسلط بر اصول و تشریفات گمرکی، می‌تواند منجر به عدم ترخیص و توقف کالا در گمرک و حتی بروز خسارت‌های سنگین شود. به همین دلیل، حضور افراد متخصص و حرفه‌ای در کنار واردکنندگان می‌تواند بسیار مؤثر باشد، آنها با انجام تمامی مراحل ترخیص کالا در کوتاه‌ترین زمان ممکن، هزینه‌ها را کاهش خواهند داد. سرعت و پیگیری مستمر کارشناسان ترخیص‌کار شرکت پست بین‌المللی سپکس که آشنایی کامل با قوانین، مقررات و روندهای گمرکی دارند، از مزیت‌های دریافت خدمات ترخیص کالا با سپکس است. متخصصین ما در سپکس در تمام مراحل ترخیص کالا از ثبت سفارش تا تنظیم مدارک لازم و مجوزها، امور گمرکی و… آماده همکاری با افراد و شرکت‌های واردات و صادرات هستند.
سؤالات متداول
ممنوعیت واردات به معنای ممنوعیت کامل ورود کالاست درحالی‌که محدودیت واردات به معنای امکان ورود کالا با رعایت قوانین و ضوابط خاصی است. به طور مثال واردات سلاح‌های غیرمجاز، مواد مخدر و… ممنوع است؛ اما در واردات خودرو معمولاً محدودیت اعمال می‌شود و با رعایت سهمیه‌بندی و پرداخت حقوق گمرکی در برخی موارد واردات صورت می‌گیرد.
بازرسی کالا به معنای بررسی و کنترل محتویات و مشخصات کالا توسط کارشناسان گمرک در زمان ترخیص کالا است. هدف از بازرسی، اطمینان از مطابقت کالا با اظهارنامه ارائه شده و همچنین کنترل ایمنی و سلامت کالا است. بازرسی کالا می‌تواند به‌صورت نمونه‌گیری یا بازرسی کامل انجام شود.
به طور معمول، پس از تحویل کالا به انبار گمرک، ظرف چند روز کاری می‌توانید از مسئول انبار، قبض انبار را دریافت کنید. این مدرک همچنین در مراحل بعدی ترخیص کالا مانند ثبت اظهارنامه گمرکی و پرداخت عوارض موردنیاز خواهد بود.
